همه ی ما کم و بیش با اصطلاح تابلو برق و برق صنعتی و مواردی از این قبیل در طول زندگی امروزی مان برخورد کرده ایم، اما آیا همه ی ما از این دستگاه ها و تجهیزات اطلاعات کافی داریم؟ آیا شما می دانید که تابلوهای برق شامل چه مولفه های هستند و یا اینکه در چه جایگاهی بکار برده می شوند؟ آیا می دانید تابلوهای برق بر چه اساس و به چه ترتیبی دسته بندی می شوند؟ با ما همراه باشید تا شما را با این اصطلاحات در برق صنعتی آشنا نماییم.
به محفظه ی مورد استفاده جهت سوئیچینگ، کنترل و محافظت از مدارهای الکتریکی و تجهیزات تابلو برق گفته می شود.
تابلو برق یک اصطلاح عمومی است که شامل طیف وسیعی از محصولات مانند قطع کننده های مدار، کلیدها، کلیدهای فیوز برق، کلیدهای قطع بار، فیوزهای HRC، کلیدهای خودکار قطع و وصل، قطع کننده های مدار زمین ( ELCB ها) و غیره هستند.
تابلو برق در اصل شامل سوئیچ ها، دستگاه های محافظ از جمله کلیدها، فیوزها، جدا کننده ها، قطع کننده های مدار، رله ها، قطعات کنترل، دستگاه های برقی، ترانسفورماتورهای جریان، ترانسفورماتورهای پتانسیل، و تجهیزات مختلف از این نوع می باشند.
برخی تجهیزات تابلو برق به گونه ای طراحی شده اند تا بتوانند هم در شرایط طبیعی و هم در شرایط غیر طبیعی به فعالیت خود ادامه دهند.
برخی دیگر از تجهیزات تنها برای کاربرد سوئیچینگ استفاده می شوند و برای شناسایی خطا کاربردی ندارند.
هنگامی که یک تابلو برق بطور نرمال عمل می کند، امکان خاموش و روشن کردن ژنراتورها، خطوط انتقال، توزیع کننده ها و تجهیزات الکتریکی دیگر فراهم می شود.
به عبارت دیگر، زمانیکه یک خرابی( مانند قطع برق ) در یک قسمت از سیستم اتفاق می افتد جریان های الکتریکی سنگینی از طریق تجهیزات جاری می گردد، که باعث آسیب زدن به تجهیزات و قطع خدمات به مشتریان می شود.
اما تابلو برق می تواند خطا را تشخیص دهد و بخشی از سیستم را که به درستی عمل نمیکند، قطع می کند.
مطالب زیر شاید برای شما جالب باشد: 10 نکته برای افزایش طول عمر تابلو برقتابلو برق فشار ضعیف یا تابلو برق LVحفاظت تابلو برق الکتریکی
مطالب زیر شاید برای شما جالب باشد:
10 نکته برای افزایش طول عمر تابلو برق
تابلو برق فشار ضعیف یا تابلو برق LV
حفاظت تابلو برق الکتریکی
تجهیزات تابلو برق اساسا مربوط به سوئیچینگ و قطع جریان (در حالت نرمال و غیر نرمال) می شود.
1- سوییچ تامبلر tumbler با فیوز معمولی شکل ساده ای از تابلو برق است و برای کنترل و حفاظت از چراغ ها و دیگر لوازم خانگی، اداره ها و غیره استفاده می شود.
2- در مدارهای سطح بالاتر، یک فیوز ( H.R.C) که قدرت قطع بالایی دارد در کنار یک سوئیچ می تواند برای کنترل و محافظت مدار بکار برده شود. با این وجود، یک همچین تابلو برقی نمی تواند در سیستم های ولتاژ بالا ( kv 33) استفاده شود، دلایل این امر عبارتند از:
a- در این تابلوها زمانی که یک فیوز خراب میشود، بایستی آن را جایگزین کرد در نتیجه این امر سبب عدم ارائه خدمات به مشتریان می شود.
b- در این سیستم ها فیوز نمی تواند خطای جریان های بزرگ را که در نتیجه ی اشتباهات سیستم های ولتاژ بالا هستند ، قطع کند.
با گذشت زمان و پیشرفت سیستم های برق، خطوط و لوازم دیگر نیز در ولتاژهای بالا فعالیت خواهند کرد و جریان های بزرگ را انتقال خواهند داد. هنگامی که یک اتصال کوتاه در سیستم اتفاق می افتد جریان سنگین جاری در تجهیزات می تواند باعث آسیب های قابل توجهی شود. به منظور قطع چنین جریان های سنگینی از قطع کننده های اتوماتیک مدار ( یا قطع کننده های ساده ی مدار) استفاده می شود.
قطع کننده مدار یک تابلوبرق است که می تواند مدار الکتریکی را در هر دو شرایط طبیعی و غیر طبیعی قطع و وصل کند. حتی در مواردی که تنها وجود یک فیوز کافی بنظر می آید، با توجه به میزان قطعی، استفاده از قطع کننده مدار می تواند ارجحیت داده شود و این بدین خاطر است که قطع کننده مدار می تواند مدارها را خاموش کند و حتی آنها را بدون وجود جایگزینی قطع کند، در نتیجه نسبت به یک فیوز عادی کاربردهای بسیار وسیع تری دارد.
ویژگی های اصلی تابلو برق عبارتند از:
1- تابلو برق بایستی کاملا قابل اطمینان باشد: با ادامه روند اتصال و افزایش ظرفیت ایستگاه های تولید، نیاز به یک تابلو برق معتبر داریم، همان طور که می دانید تابلو برق برای بهبود قابلیت اطمینان به سیستم اضافه شده است و زمانی که هرگونه خطایی در هر قسمت از سیستم برق رخ دهد، تابلو برق برای جدا نمودن قسمت از کار افتاده از مدار اصلی بکار گرفته خواهد شد.
2- امکان تشخیص قطعی: هنگامی که خطایی در هر قسمت از سیستم برق رخ می دهد، تابلو برق بایستی بتواند آن خطا را تشخیص دهد. در واقع این دستگاه بایستی بتواند بخشی که دچار مشکل شده است را بدون تاثیر بر بخش های دیگر، از مدار خارج کند. این کار دوام تجهیزات را تضمین خواهد کرد.
3- عملکرد سریع: هنگامیکه خطا در هر قسمت از سیستم برق رخ می دهد، تابلو برق باید به سرعت عمل کند تا هیچ خسارتی به ژنراتورها، مبدل ها و دیگر تجهیزات وارد نشود. اگر خطا بسرعت توسط تابلو برق برطرف نشود، احتمالا در قسمتهای دیگر نیز پخش می شود و ممکن است سبب قطعی کامل سیستم شود.
4- کنترل دستی: تابلو برق بایستی دارای وسیله ای برای کنترل دستی باشد تا هر زمان که کنترل کننده ی الکتریکی (یا الکترونیکی) دچار مشکل شد، عملیات لازم بتواند از طریق آن صورت گیرد.
تابلو برق می تواند بر مبنای سطح ولتاژ بصورت زیر طبقه بندی شود:
1- تابلو برق ولتاز پایین( LV)
2- تابلو برق ولتاژ متوسط(MV)
3- تابلو برق ولتاژ بالا ( HV)
بطور کلی تابلو برق الکتریکی که تا ۱ کیلو ولت ولتاژ دارد بعنوان تابلو برق ولتاژ پایین شناخته می شود. تابلو برق ولتاژ پایین(LV) شامل قطع کننده های مدار ولتاژ پایین، کلیدها، جدا کننده های الکتریکی قطع بار، فیوزهایHRC، قطع کننده مدار زمین، MCB و MCCB و غیره است. تمام لوازم مورد نیاز جهت حفاظت سیستم ولتاژ پایین نمونه ای از این تابلومی باشد. در واقع این نوع تابلو برق شامل تمام لوازم جانبی مورد نیاز جهت حفاظت از سیستم های با ولتاژ پایین هستند.
تابلو برق هایی با ولتاژ بین ۳ تا ۳۶ کیلو ولت بعنوان تابلو برق ولتاز متوسط یا تابلو برق MV شناخته می شوند. این تابلو برق ها انواع مختلفی دارند، برخی از آنها محفظه ی درونی شان از فلز تشکیل شده است، برخی دیگر رویه ی بیرونی شان از فلز ایجاد شده است و غیره. نوع رسانه ی استفاده شده در این تابلو برق نیز ممکن است روغن، SF و یا خلا باشد. هدف اصلی شبکه برق MV آن است که جریان را، صرفنظر از آنکه چه نوع CB در سیستم تابلو برق MV استفاده می شود، در شرایط خطا قطع کند. با این وجود ممکن است در سایر شرایط نیز قابلیت عملکرد داشته باشد. تابلو برق ولتاژ متوسط، باید توانایی انجام کارهایی که در زیر آمده است را داشته باشد:
1- روشن / خاموش کردن معمولی کلید جریان
2- قطع جریان اتصال کوتاه
3- سوئیچینگ جریان های خازنی
4- سوئیچینگ جریان های قیاسی
5- کاربردهای اختصاصی خود
سیستم های برقی که با ولتاژهای بالای ۳۶ کیلو ولت کار می کنند، به عنوان سیستم های ولتاژ بالا شناخته می شوند.
هر چقدر سطح ولتاژ بالاتر باشد، شدت جریان تولید شده در طول عملیات سوئیچینگ نیز بیشتر خواهد بود. بنابراین در طراحی تابلو برق های ولتاژ بالا بایستی دقت ویژه ای در نظر گرفته شود.قطع کننده مدار ولتاژ بالا، یکی از اجزا اصلی تابلو برق های HV می باشد، بنابراین قطع کننده مدار ولتاژ بالا بایستی ویژگی های بخصوصی برای عملکرد ایمن و معتبر داشته باشد.
دو عملیات خاموشی و سوئیچینگ به ندرت در مدارهای ولتاژ بالا رخ می دهد. در بیشتر مواقع این قطع کننده های مدار روشن گذاشته می شوند و ممکن است بعد از مدت زمان طولانی بکار گرفته شوند. بنابراین CB ها بایستی به اندازه کافی قابل اطمینان داشته باشند تا ایمنی را در این سیستم ها تامین کنند.
تابلو برق طیف گسترده ای از تجهیزات مربوط به سوئیچینگ و قطع جریان را، هم در شرایط طبیعی و هم در شرایط غیر طبیعی، شامل میشود. این تجهیزات شامل، کلید های برق، فیوزها، قطع کننده های مدار، رله ها و تجهیزات دیگر می شوند. در زیر هریک از این تجهیزات بطور مختصر توضیح داده شده اند.
کلید دستگاهی است که برای قطع و وصل کردن مدار الکتریکی در مسیری مناسب استفاده می شود. کلیدهای برق در چند دسته طبقه بندی می شوند:
سوئیچ های جریان هوا
سوئیچ های روغنی
فیوز قسمت کوچکی از یک سیم یا نوار باریک است که زمانیکه جریان های جاری بیش از اندازه از آن عبور می کنند ذوب می شود. فیوز برای حفاظت در مقابل جریان به مدار اضافه شده است.
قطع کننده مدار وسیله ای است که می تواند مدار را در تمام شرایط قطع و وصل کند.
رله دستگاهی است که خطا را تشخیص داده اطلاعات را به قطع کننده مدار میفرستد.
منبع مقاله ی لاتین: www.studyelectrical.com
مقالات مرتبط:
آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.
