الکتروموتور

موتورهای القایی AC به دلیل طراحی ساده و پایدار، بهای ارزان، هزینه نگهداری پایین و اتصال آسان از پرکاربردترین نوع الکتروموتورهایی هستند که در سامانه های کنترل حرکت صنعتی و همچنین خانگی مورد استفاده قرار می گیرند.

 

 

عملکرد موتورهای القایی:

موتورهای الکتریکی در روتور خود انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی از نوع دورانی یا خطی تبدیل می کنند. برای تامین توان مورد نیاز جهت حرکت روتور در موتورهای القایی این توان از طریق استاتور در روتور القا می شود .

از دیگر مزایای موتورهای القایی می توان به قابلیت بالای موتورهای القایی برای کنترل سرعت، قدرت بالا، ساختار ساده و عدم استفاده از جاروبک ها ( که به تعمیر و نگهداری زیادی نیاز دارند ) اشاره کرد.

 

موتورهای القایی عمدتاً به دو دسته سه فاز و تکفاز طبقه بندی می شوند. در موتورهای سه فاز به علت استفاده از برق سه فاز سیم پیچ ها دارای اختلاف الکتریکی 120درجه ای هستند، این اختلاف موجب چرخیدن موتور با توجه به جهت فازها در سیم پیچ ها می شود و نیاز به سیم پیچ راه انداز را از بین می برند. در این موتورها با جایجایی دو فاز می توان جهت چرخش موتور را تغییر داد.

در موتورهای تکفاز به علت استفاده از یک فاز نمی توان در لحظه اولیه موتور را به حرکت درآورد زیرا اختلاف بین هر قطر 180درجه می باشد، که موتور را در حالت قفل شده نگه می دارد. برای رفع این مشکل از یک سیم پیچ دیگری به نام سیم پیچ کمکی استفاده می کنند. این سیم پیچ باید دارای اختلاف فاز با سیم پیچ اصلی موتور باشد و برای ایجاد این اختلاف فاز از مصرف کننده های رأکتیو مانند خازن یا سلف استفاده می کنند. اختلاف اندک فاز بوجود آمده باعث متمایل شدن روتور شده و روتور به حرکت در خواهد آمد، که پس از به حرکت درآمدن روتور به علت وجود اینرسی موتور در همان جهت به چرخش ادامه خواهد داد و نیازی به سیم پیچ راه انداز نخواهد بود و در بیشتر موتورهای القایی این سیم پیچ پس از به دور رسیدن از مدار خارج می شود. و همچنین برای تغییر جهت چرخش در این موتورها باید جهت حرکت جریان در یکی از سیم پیچ های اصلی یا راه انداز را برعکس کرد.

 

 


 

راه اندازی موتورهای القایی (آسنگرون)

موتورهای آسنگرون با توجه به قدرت و ولتاژ آن به روش های مختلف راه اندازی می شوند، و با توجه به این که موتور در لحظه شروع به کار جریان زیادی از مدار می کشد و این جریان زیاد علاوه بر این که به خود موتور صدمه می زند به مصرف کننده های دیگری که از این خط استفاده می کنند لطمه زده و کار آنها را مختل می سازد بنابراین برای کم کردن جریان در شروع کار موتور باید راه حلی پیدا کرد.

 

معمولا به روشهای مختلف جریان های راه اندازی را کم می کنیم:

- بطور مستقیم

- توسط کلید ستاره و مثلث

- توسط اتوترانسفورماتورهای کاهنده

- راه اندازی موتورهای روتور قفسه ای به وسیله قرار دادن مقاومت سر راه استاتور

 

- راه اندازی موتور بطور مستقیم:

موتورهایی که توان آنها زیاد نیست از 4کیلووات به پایین را می توان بوسیله یک کلید سه قطعی قطع و وصل نمود.

 

- راه اندازه به وسیله کلید ستاره و مثلث:

می دانیم که موتور سه فاز از سه دسته سیم پیچ تشکیل شده است که ابتدای کلاف ها به ترتیب u,v,w و انتهای کلاف ها x,y,z است. حال اگر به ابتدای کلاف ها فاز R به u و فاز S به v و فاز T را به w وصل کرده و انتهای کلاف ها یعنی x,y,z را به هم متصل کنیم اتصال ستاره بوجود می آید و چنانچه انتهای هر کلاف را در موتور سه فاز به ابتداری کلاف بعدی وصل کنیم و به این سه نقطه بدست آمده سه فاز R,S,T متصل نماییم اتصال مثلث بوجود می آید.

 

- چرا موتور را اول ستاره و بعد مثلث راه اندازی میکنند:

هنگامی که موتور از حالت سکون به حرکت در می آید یک جریان معادل3 تا 7 برابر جریان نامی از شبکه می کشند. حال اگر موتور قوی باشد جریان راه اندازی زیادی از شبکه در لحظه استارت می کشد که این امر ممکن است باعث وارد آمدن آسیب به شبکه برق و روتور شود. جهت جلوگیری از این مشکل بوسیله کلیدهای مخصوص یا تابلوی برق موتور در حالت ستاره ( که آمپر کمتری می کشد ) استارت می شود و پس از رسیدن به دور به حالت مثلث ( که موتور قدرت بیشتری دارد ) در مدار قرار می گیرد. 

 

  

 

منبع مطلب: اول صنعت